CÂY ĐU ĐỦ
Kỹ sư Hồ Đình Hải
Cập nhật ngày: 20/4/2014
-Tên gọi khác: Cây su đủ
-Tên tiếng Anh: Papaya (US), Papaw /Pawpaw (UK).
-Tên tiếng Pháp:
Papayer.
1-Phân loại khoa học (Scientific classification)
Giới (regnum)
|
Thực
vật (Plantae)
|
(không phân hạng)
|
|
(không phân hạng)
|
Thực vật 2 lá mầm thực sự (Eudicots)
|
(không phân hạng)
|
Nhánh hoa hồng (Rosids)
|
Bộ (ordo)
|
Cải (Brassicales)
|
Họ (familia)
|
|
Chi (genus)
|
|
Loài (species)
|
2-Nguồn gốc và phân bố
Chi Đu đủ (Carica) có một loài duy nhất là Đu đủ (Carica papaya) thuộc Họ đu đủ (Caricaceae
hay Papayaceae). Loài này có nguồn gốc
ở vùng
nhiệt đới của Châu Mỹ,
có lẽ từ miền nam Mexico và
một số các nước láng giềng ở Trung Mỹ.
Các nghiên cứu khảo cổ cho biết cây đu
đủ được trồng đầu tiên ở Mexico
Cây đu đủ đã được nhà báo Oviedo người Tây Ban Nha mô tả đầu
tiên vào năm 1526 ở bờ biển các nước Panama và Colombia. Từ đó người Tây Ban
Nha giới thiệu loài cây này đến Châu Phi, Châu Á và Châu Úc. Rất có thể cây đu
đủ du nhập vào Việt Nam
Hiện nay cây đu đủ là loài cây ăn quả nhiệt đới được trồng
rộng rải ở Miền Nam Hoa Kỳ (Florida và
US Virgin Islands) , Mexico, các nước Trung Mỹ, các nước Nam Mỹ, Châu Phi ,
Châu Á, Châu Đại Dương và tiểu bang Hawaii của Mỹ.
Ở Việt Nam
3-Mô tả
Đu đủ là loài cây hai lá mầm, thân xốp, sống đa niên.
-Thân: Thân cao
từ 3-5 mét, mang chùm lá trên ngọn, trên thân có những vết sẹo là do vết tích
của bẹ lá để lại khi đã rụng. Thân ít phân nhánh, tuy nhiên trên nhánh của cây
cái cũng có thể đậu quả.
-Lá: Lá mọc cách,
xoắn theo vòng, cuống lá hình ống dài, rổng ruột mỗi phiến lá chia làm 8-9 thuỳ
sâu, mỗi thuỳ lại bị khía thêm nữa như bị xẻ rách.
-Hoa: Hoa màu
trắng phớt vàng nhạt, mọc thành chùm xim ở nách những lá già. Hoa đơn tính thường
khác gốc, nhưng cũng có cây vừa mang cả hoa đực; hoa cái và hoa lưỡng tính,
hoặc có hoa cái và hoa lưỡng tính. Cụm hoa đực phân nhánh nhiều, có cuống, rất
dài. Cụm hoa cái chỉ gồm 2-3 hoa.
-Quả: Quả mọng
to, thịt quả dày, trong ruột quả có nhiều hạt đen.
-Hạt: Thon gần
tròn, mọc trong phần rổng của ruột quả, hạt có thể không phát triển.
 |
 |
 |
 |
4-Thành phần dinh dưỡng
+Theo
nguồn phân tích của Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA):
Trong
100 g phần ăn được của quả đu đủ chín có chứa các thành phần dinh dưỡng như
sau:
Giá trị dinh dưỡng trong 100 g đu đủ chín
|
|
179 kJ (43 kcal)
|
|
10,82 g
|
|
- Đường
|
7.82 g
|
1,7 g
|
|
0,26 g
|
|
0,47 g
|
|
Vitamin
A equiv.
|
47 mg (6%)
|
274 mg (3%)
|
|
- lutein và zeaxanthin
|
89 mg
|
0,023 mg (2%)
|
|
0.027 mg (2%)
|
|
0.357 mg (2%)
|
|
Axit pantothenic (B 5)
|
0,191 mg (4%)
|
0.038 mg (3%)
|
|
Folate (vit.
B 9)
|
38 mg (10%)
|
62 mg (75%)
|
|
0,3 mg (2%)
|
|
2,6 mg (2%)
|
|
20 mg (2%)
|
|
0,25 mg (2%)
|
|
21 mg (6%)
|
|
0,04 mg (2%)
|
|
10 mg (1%)
|
|
182 mg (4%)
|
|
8 mg (1%)
|
|
0,08 mg (1%)
|
|
1828 mg
|
|
Ghi chú! Tỷ lệ % đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng hàng ngày của cơ thể
người lớn.
|
|
+Theo các nguồn phân tích khác
Một kết quả nghiên cứu khác cho thấy, trong 100g đu đủ có 74
- 80mg vitamin C (vitamin chủ yếu trong đu đủ), caroten (tiền vitamine A) 500 -
1.250UI. Ngoài ra, còn có các vitamin B1, B2, các acid gây men, các khoáng chất
như: kali (179mg), canxi, magiê, sắt và kẽm.
Còn đu đủ xanh, ngoài các chất có trên còn có chứa 4% chất
nhựa latex màu trắng đục là hỗn hợp của nhiều proteaza (loại men tiêu hóa chất
đạm), trong đó chất chủ yếu là papain. Một cây đu đủ trong một năm cho khoảng
100g nhựa (lấy quả khi còn non trên cây). Ngoài ra còn có chymopapain và papaya
protenaza.
Lá đu đủ chứa ancaloit carpain, có tác dụng giống glucozit
của dương địa hoàng - Digitalis, họ Hoa mõm chó (Scrophulariaceae), làm chậm
nhịp tim, diệt amíp. Hạt đu đủ có glucozit caricin và myrosin.
Men papain có tác dụng như men papein của dạ dày, giống men
trypsin của tuyến tuỵ trong tiêu hóa các chất thịt. Đặc biệt nó còn có thể ức
chế sự phát triển của vi khuẩn. Staphjllococ và vi trùng thương hàn rất nhạy
cảm đối với tác dụng của papain.
Papain còn có tác dụng làm đông sữa và tác dụng làm giảm độc
đối với toxin và toxanpunin.
Nguồn: AloBacsi.vn -Theo
Sức khỏe & Đời sống
5-Công dụng của đu đủ
5.1-Các bộ phận của cây đu đủ dùng làm thực phẩm
a-Các bộ phận cây đu đủ dùng làm rau
+Lá non của cây đu đủ được dùng làm rau
Ở một số nước
thuộc Châu Á và Nam Mỹ lá non của cây đu đủ được dùng làm rau để luộc, xào, nấu
canh, muối chua…
Ở
Việt Nam
Ở
Malaysia lá đu đủ non được dùng làm rau rất phổ biến, ngành y tế của nước này
có những công trình nghiên cứu về chất độc trong lá đu đủ, họ đã kết luận rằng
trong lá đu đủ không có chất độc, dùng lá đu đủ là một loại rau an toàn và có
tác dụng trợ lực tiêu hóa các loại đạm và chất béo từ động vật và hải sản.
Đây
là loại rau sạch cần được quam tâm ở Việt Nam
+Hoa đu đủ đực được dùng làm
rau
Ở
nhiều nước Châu Á và Nam Mỹ hoa đu đủ đực được xem là loại rau đặc sản, được
dùng để luộc, xào và dùng trong các món nấu.
Ở
Việt Nam
Riêng ở vùng Tây Bắc, hoa đu đủ đực là loại
rau đặc sản quý. Loại rau này thường được bán kèm quả cà rừng để làm nộm: thứ
này cũng được bán ở chợ như những thứ rau nhà.
Món nộm hoa đu đủ đực hấp cách thủy được
xem là món rau ghém tuyệt vời để ăn với thịt trong các tiệc nhậu của người dân
vùng Tây Bắc.
 |
 |
+Quả đu đủ xanh và sắp chín được dùng làm rau
Quả đu đủ xanh và sắp chín được
gọt vỏ, xắt nhỏ hoặc bào mỏng được dùng làm rau phổ biến ở Việt Nam
Đu đủ bào được dùng làm món nộm
phổ biến ở Miền Bắc và và làm món gỏi phổ biến ở Miền Trung và Miền Nam
Nộm được xem như món rau salad
đu đủ, có vị chua ngọt nhưng không có trộn thịt, cá hoặc hải sản. Trong khi món
gỏi thì có thịt, cá hoặc hải sản trộn chung với nộm.
Món nộm và gỏi đu đủ ăn ngon
miệng, có tác dụng kích thích tiêu hóa các loại đạm từ thịt, cá…Món gỏi đu đủ
không thể thiếu trong các bữa tiệc tùng ở nông thôn Nam Bộ và là món ăn khai vị
phổ biến trong các nhà hàng ăn uống sang trọng.
  |
  |
Cùng với món gỏi, quả đu đủ
xanh và sắp chín cũng được dùng để nấu các món ăn như xào, nấu canh. Quả đu đủ
được dùng đặc biệt trong các món nấu để làm mềm thịt như các món thịt trâu, bò
hầm, thịt rắn…
Món đu đủ xanh hầm móng giò heo
được xem là món ăn lợi sữa cho các bà mẹ đang trong thời kỳ cho con bú và là
món nhậu bổ dững của các đấng may râu.
Cách nấu món đu đủ xanh hầm móng giò như sau:
+Nguyên liệu:
Móng giò: 1 cái là đủ khoảng 4 người ăn, đu đủ xanh khoảng
700 g, rau mùi và hành củ, hành lá. Nếu thích canh có màu đẹp, bạn nên bổ sung
cà chua. Gia vị gồm bột canh, hạt tiêu, bột ngọt.
+Sơ chế:
-Móng giò chặt miếng nhỏ, đem rửa sạch. Để đảm bảo vệ sinh,
nên cho vào nồi nước sâm sấp luộc qua, lúc nước sôi thì đổ ra rửa lại. Sau đó,
mới ướp móng giò với gia vị.
-Đu đủ nạo sạch vỏ, rửa sạch, cắt khúc. Nên xóc muối trước
cho bớt nhựa, sau đó rửa lại, rồi ướp cùng gia vị cho ngấm.
-Cà chua rửa sạch, thái miếng.
-Rau mùi, hành lá rửa sạch thái nhỏ hoặc để nguyên trang trí
cho đẹp mắt.
+Chế biến:
Ướp móng giò với gia vị khoảng 30 phút, sau đó đảo qua cùng
hành củ phi thơm rồi đem hầm nhừ. Khi móng giò nhừ thì cho đu đủ vào. Khi đu đủ
chín vừa miệng ăn thì cho thêm cà chua, sau đó nêm gia vị. Cuối cùng, trước khi
chuẩn bị tắt bếp, cho hành và mùi vào. Múc ra bát ăn nóng. Nếu thêm một chút
hạt tiêu, canh sẽ thơm ngon hơn, tuy nhiên, với sản phụ thì không nên ăn hạt
tiêu.
 |
 |
Đu đủ là một trong những nguồn giàu chất dinh dưỡng, chất
khoáng, chất chống oxy hóa và chất xơ hơn hẳn các loại hoa quả khác. Để cải
thiện tình trạng tiêu hóa kém, canh đu đủ xanh là một biện pháp rất hiệu quả.
Nguồn: AloBacsi.vn -Theo VnExpress
+Quả đu đủ xanh được dùng để muối dưa
chua
Quả đu đủ xanh xắt nhỏ, phơi nắng
cho héo, rồi rửa sạch, ngâm trong dung dịch muối + đường qua 4-5 ngày có món
dưa chua đu đủ ăn rất dòn và ngon miện. Từ món dưa chua có thể gia chế thêm gia
vị để tạo thành món Kim chi giống như Kim chi củ hàn Quốc.
Đu đủ muối dưa có thể dùng để ăn
trực tiếp với cơm hay dùng trong các món nấu như xào, kho hay nấu canh. Thường
đu đủ được muối dưa chung với củ cải hay su hào.
c-Quả đu đủ chín là loại trái
cây tươi bổ dưỡng
Quả đu đủ
chín là một loại trái cây nhiệt đới có hương vị hấp dẫn, thịt quả ngọt, mềm,
khối lượng lớn và rất dể ăn. Quả đu đủ chín chủ yếu dùng để ăn tươi ở các nước
nhiệt đới. Loại quả này khó bảo quản sau thu hoạch do khi chín quả mềm, dể vở
nên rất hạn chế trong xuất khẩu quả tươi.
Ở Việt Nam
Ngoài việc ăn
tươi trực tiếp, quả đu đủ chín còn được dùng để ướp lạnh, hoặc làm cooc tai ăn
với đá lạnh. Đôi khi quả đu đủ chín còn được dùng để nấu chè đu đủ.
d-Quả đu đủ chín dùng chế biến
nước giải khát, kem, thực phẩm đóng hộp
Ngoài cách ăn
tươi, quả đu đủ còn được chế biến thành các loại nước giải khát như sinh tố đu
đủ, nước giải khát có gas từ đu đủ, kem đu đủ, mứt đu đủ…
  |
  |
5.2-Các bộ phận của cây đu
đủ dùng làm thuốc
+Theo Đông y
Bản đồ các vùng trồng đu đủ trên thế
giới (màu xanh)
Xem Video: Kỹ thuật trồng cây đu đủ
Xem Video: Công dụng của quả đu đủ
Đu đủ có tên vị thuốc là mộc qua, có tính hàn, vị ngọt, mùi
hơi hắc. Tác dụng của quả đu đủ chín là thanh nhiệt, bổ tỳ, làm mát gan, nhuận
tràng, giải độc, tiêu thũng. Quả đu đủ xanh được
sử dụng để nghiền nát với nước dùng bôi mặt hoặc tay, chữa các vết tàn hương ở
mặt, tay, còn dùng chữa chai chân và bệnh eczema...
+Theo Tây y
1- Lá đu dủ non có
tác dụng tốt cho người bệnh tim.
Lá đu đủ chứa chất alcaloid gọi là carpaine thay thế được
chất digitalin trị bệnh tim.
2- Dịch
chiết lá đu đủ điều trị bệnh sốt xuất huyết có hiệu quả.
Theo Yahoo News, Malaysia
Từ năm 2002 bệnh sốt xuất huyết thường và bệnh số xuất huyết
Dengue hoành hành mạnh ở Malaysia, mỗi năm có trên 20.000 người bị nhiểm bệnh.
Trong điều trị bệnh sốt xuất huyết của Tây y theo cách truyền thống là truyền
nước và truyền máu kết hợp với điều trị hỗ trợ và quản lý nhiễm trùng ở bệnh
nhân và điều trị theo cách này thường không có hiệu quả cao.
Từ kinh nghiệm dân gian Malaysia
Qua nhiều năm nghiên cứu về lá đu đủ để chửa bệnh, Tiến sĩ
Soobitha Subenthran và một nhóm nghiên cứu từ Viện Nghiên cứu y tế tại Kuala
Lumpur (Malaysia) phát hiện ra rằng trong lá đu đủ không có độc tố, an toàn cho
người ăn rau từ lá đu đủ và nước ép từ lá đu đủ có tác dụng hổ trợ việc điều
trị bệnh sốt xuất huyết thường và sốt xuất Dengue.
Tại Bệnh viện Tengku Ampuan Rahimah ở Klang (Malaysia
Tiến sĩ Soobitha Subenthran kết luận rằng :
“Tiểu cầu trong máu bệnh
nhân tăng lên đáng kể nhờ nước lá đu đủ.
Và nước lá đu đủ điều
trị bệnh sốt xuất huyết là
an toàn và không gây ra sự gia tăng nhanh chóng số lượng tiểu cầu”.
Bước đột phá trong nghiên cứu của ngành Y tế Malaysia
Kết quả của họ đã được công bố vào tháng 3/2013 trên một tạp
chí y khoa ở Ai Cập.
Nguồn: namthaoduoc.com
5.3-Các công dụng khác của cây đu đủ
a- Trồng cây đu đủ để thu
hoạch nhựa xuất khẩu
Như ta đã
biết trong các bộ phận còn non của cây đu đủ như thân, lá, hoa và quả có chứa khoảng 4% chất nhựa latex màu trắng đục là hỗn hợp
của nhiều proteaza (loại men tiêu hóa chất đạm), trong đó chất chủ yếu là
papain. Một cây đu đủ trong một năm cho khoảng 100g nhựa (lấy từ quả khi còn
non trên cây). Ngoài ra còn có chymopapain và papaya protenaza.
Các emzym proteaza trong cây đu đủ đặc biệt là chất papain
là loại enzym sinh học tự nhiên rất quan trọng trong ngành chế biến thực phẩm
từ đạm động vật và thực vật. Từ nhựa cây đu đủ được dùng để chiết xuất enzym papain
để dùng trong công nghệ chế biến thực phẩm, dùng làm thực phẩm chức năng, dùng
trong mỹ phẩm và thuốc tân dược.
Cây đu đủ là lợi thế của các nước nhiệt đới nhưng quả đu đủ
không thể cung cấp kịp thời cho toàn thế giới nên nhựa đu đủ trở thành nguồn
nguyên liệu quý giá ở các nước phát triển vùng ôn đới như Bắc Mỹ, Châu Âu, Hàn
Quốc, Trung Quốc và Nhật Bản.
Ngoài việc xuất khẩu quả đu đủ để ăn tươi, xuất khẩu nhựa đu
đủ đang là thị trường béo bở dành cho các nước trồng được cây đu đủ. Nhựa đu đủ
được khai thác từ quả đu đủ còn non, được thực hiện ở nhiều nước Nam Mỹ và Ấn
Độ.
Ở tỉnh Đăk Lăk của Việt Nam, Công ty BPI.SA (Vương quốc Bỉ)
đã hợp đồng với 27 hộ nông dân người dân tộc Ê Đê trồng trên 20 ha đu đủ ở buôn
Krông Bkhông để khai thác nhựa đu đủ.
Giống đu đủ được trồng để lấy nhựa là giống đu đủ Solo (lai
giữa đu đủ Châu Phi và giống đu đủ Thái Lan). Một đời cây đu đủ giống Solo
trong điều kiện chăm sóc tốt có thể cho 1-1,5 kg mủ khô. Công ty sẵn sàng mua
với giá 6 USD/kg mủ khô (sau khi đã trừ các loại chi phí cho dân không thu lại).
Các hộ thực hiện hợp đồng trong dự án khai thác nhựa đu đủ
của Công ty BPI.SA được Công ty cấp cây giống, mỗi cây đã trồng được cấp 3 kg
phân chuồng, 50 gram NPK cho mỗi cây. Sau 3 tháng sẽ được cấp trở lại như vậy.
Ngoài ra, cứ 5.000 cây thì được cấp 450.000 đồng tiền tưới mỗi tháng.
Nếu trồng xen giữa lô cà phê rộng 1 ha (1.000 cây) có thể
cho 1.000-1.500 kg mủ khô, bán được trên 80 triệu đồng. Nếu trồng thuần đu đủ,
mỗi ha (2.200 cây) sẽ cho thu hoạch trên 160 triệu đồng/năm. Hiện nay, BPI đã
xây dựng nhà máy chế biến mủ đu đủ ngay tại địa phương. Họ sẵn sàng mua với số
lượng không hạn chế.
Ma Nghé, người đang ký hợp đồng trồng 600 cây đu đủ với Ban
quản lý dự án phát triển cây đu đủ của công ty BPI tại Đăk Lăk, cho biết:
“ Hai năm nay, cây cà phê mất giá, không biết lấy đâu ra
tiền đầu tư tiếp cho vườn cà phê, may mà có được dự án này. Năm ngoái gia đình
hợp đồng trồng 200 cây. Năm đầu thiếu kinh nghiệm nhưng cũng thu được hơn 3
triệu đồng. Ngoài ra, còn thu hoạch được rất nhiều quả (sau khi đã khai thác
mủ) để chăn nuôi 2 lứa lợn, mỗi lứa 5 con, thu được trên 4 triệu đồng. Vì thế
mới có tiền mua gạo ăn và duy trì được vườn cà phê. Năm nay, Ma Nghé hợp đồng
trồng thêm 600 cây. Đến giờ, đu đủ đã được 3 tháng tuổi, nhiều cây bắt đầu ra
hoa. Ma Nghé nói, đu đủ được trồng là giống nước ngoài, cây nào cũng lùn, thân
mới cách mặt đất ba bốn chục phân đã cho quả đến tận ngọn. Quả dài, không tròn
như đu đủ ta, quả rất ít hạt. Vì thế một hạt giống đu đủ phải mua đến 1.000
đồng.
Công việc của người khai thác mủ là dậy từ 4-5 giờ sáng,
dùng dao rạch theo chiều dài quả sâu khoảng 2 mm, mỗi quả rạch 4 đường, mỗi
đường sẽ cho 30 giọt mủ nước. Nếu không rạch sớm, khi nắng lên, mủ sẽ nhanh
chóng bị đông lại. Thông thường sau khi rạch khoảng 5 phút, mủ sẽ không chảy nữa,
vì vậy vào đợt khai thác cần rất nhiều người mới lấy kịp. Mỗi quả cho khai thác
4 lần, mỗi lần cách nhau từ 7-10 ngày. Sau đó quả sẽ không còn mủ và chín rất
nhanh. Quả chín ăn vẫn ngọt nhưng sức đâu mà ăn cho xuể, dùng để nuôi cá, nuôi
lợn rất tốt.”
Theo Ma Nghé thì bón phân cho đu đủ, cây cà phê được hưởng
lây, đỡ được một phần đầu tư.
Bây giờ, ở buôn Krông A, Krông B, đồng bào luôn nói về việc
trồng đu đủ lấy mủ. Bà con đang rất hy vọng vào sản phẩm mới mẻ này để vượt qua
khó khăn trong khi cà phê rớt giá. Trong tương lai, mủ đu đủ cũng có thể đem
lại cho họ sự đổi đời như đã có trong "thời cà phê" hay "thời hồ
tiêu".
Đây là tin vui cho
cây đu đủ Việt Nam
Nguồn: Việt Báo (Theo
VnExpress.net).
b- Thân cây đu đủ dùng
làm sợi thừng, ván ép
Ở Ấn Độ thân
cây đu đủ già sau khi đốn bỏ được đập dập, ngâm nước cho mụt rủ chất mềm (như
ngây dây đay), phần xơ được dùng để đan dây thừng, làm nền cho ván ép, thảm sàn
nhà…
6-Một số bài thuốc nam từ cây đu đủ
1- Chữa ho, viêm họng: Hoa đu đủ đực 15g, xạ can 10g, củ mạch môn 10g, lá húng
chanh 10g. Tất cả cho vào một bát nhỏ, thêm ít muối, hấp chín rồi nghiền nát.
Ngày ngậm 2 - 3 lần, nuốt nước dần dần. (Theo AloBacsi.vn).
2- Chữa ho kèm
theo mất tiếng: Hoa đu đủ đực
15g, lá hẹ 15g, hạt chanh 10g. Tất cả để tươi, nghiền nát rồi hòa với 20 ml
nước, thêm ít mật ong hoặc đường cát trộn đều, uống làm 3 lần trong ngày. Dùng
trong 3 - 5 ngày. (Theo AloBacsi.vn).
3- Chữa ho gà:
Hoa đu đủ đực 20g, sao vàng; vỏ quýt lâu năm 20g; vỏ rễ dâu 20g, tẩm mật sao;
bách bộ 12g; phèn phi 12g. Tất cả tán nhỏ, rây bột mịn, ngày uống 3 lần: trẻ em
1-5 tuổi, mỗi lần 1-4g; 6-10 tuổi, mỗi lần 5 - 8g. (Theo AloBacsi.vn).
4- Chữa bệnh ho, viêm cuống phổi, khàn tiếng hoặc mất tiếng ở trẻ em: hái 5 - 10 hoa đực, đem sao vàng, cho đường phèn hấp hoặc
chưng khi nồi cơm cạn nước, cho trẻ uống trong ngày. (Theo AloBacsi.vn).
5- Chữa đái rắt,
đái buốt, đau niệu đạo, nước tiểu ít và đỏ: Hoa đu đủ đực (hoặc quả của cây đu đủ đực lưỡng tính) 40g, lá
bạc thau 50g, đậu đen 40g, phác tiêu 4g. Sắc lấy nước đặc, chia 3 lần uống vào
lúc đói bụng. (Theo AloBacsi.vn).
6- Chữa tưa lưỡi ở trẻ: Lấy quả đu đủ đực thái nhỏ phơi khô, tán bột mịn, cùng với
gốc cây mây (lấy chỗ mọc khô ráo), rồi đốt thành than, tán bột. Trộn hai loại
bột này với nhau với tỷ lệ 3 phần bột quả đu đủ đực, 1 phần bột gốc mây. Sau đó
lấy tăm bông chấm thuốc bôi hàng ngày đánh trên lưỡi trẻ bị tưa. (Theo AloBacsi.vn).
7- Chữa gai cột sống:
Hạt đu đủ đem xát cho sạch phần nhớt bao quanh, giã nát trong túi vải rồi đắp
lên vùng đau. Mỗi lần chỉ đắp tối đa 30 phút và theo dõi để tránh bị bỏng. Ngày
làm một lần, liên tục trong 20 - 30 ngày. (Theo AloBacsi.vn).
8- Trị giun kim: ăn đu đủ chín
vào buổi sáng lúc đói liên tục 3-5 hôm. (Theo AloBacsi.vn).
9- Tỳ vị hư nhược (ăn không tiêu, táo bón): đu đủ 30g, khoai mài (hoài sơn) 15g, sơn tra 6g, nấu cháo.
(Theo AloBacsi.vn).
10- Chữa ít ngủ, hay hồi hộp: đu đủ chín
100g, chuối 100g, củ cà rốt 100g. Xay trong nước dừa non nạo. Thêm mật ong cho
đủ ngọt, uống cách ngày. (Theo AloBacsi.vn).
11- Chữa viêm dạ dày mãn tính: đu đủ 30g, táo tây 30g, mía 30g sắc uống. (Theo AloBacsi.vn).
12- Chữa đau đầu: lấy lá đu đủ
tươi giã nát, gói vào miếng gạc, đắp thái dương. (Theo AloBacsi.vn).
13- Chữa đau lưng mỏi gối: đu đủ 30g, ngưu
tất 15g, kỷ tử 10g, cam thảo 3g sắc uống. (Theo AloBacsi.vn).
14- Tạo sữa cho bà mẹ
nuôi con bú: Đu đủ xanh hầm với mọi loại thịt động vật đều làm cho thịt
mềm. Ở Việt Nam
15- Phép dưỡng sinh theo mùa: vào dịp xuân
hè, ăn đu đủ có tác dụng thanh tâm, nhuận phế, giải nhiệt, giải độc. Vào thu
đông, ăn đu đủ có tác dụng nhuận táo, ôn bổ tỳ vị, dưỡng can, nhuận phế, chỉ
khái, hóa đàm. Đu đủ chín có quanh năm và mùa nào dùng cũng tốt cho sức khỏe.
(Theo AloBacsi.vn).
16- Phép dưỡng sinh chống lão suy: đu đủ có tác dụng tốt cho những người chóng già, da mai mái,
thể trạng không sung mãn, có các bệnh mạn tính.
Cách dùng: đu đủ chín 200g, chuối xiêm 300g, 2 thứ trên xay
trong nước dừa non uống hàng ngày. Nếu có mật ong, sữa ong chúa cho vào càng
tốt. Nên dùng nóng, tránh dùng lạnh và không cho đá vì bản thân đu đủ có tính
hàn. (Theo AloBacsi.vn).
17- Nhuận da, dưỡng nhan sắc, chống lão hóa: đu đủ chín 1 quả 0,5kg, sữa tươi 4 ly, hạt sen 20g (bỏ tim)
ngâm mềm cho nở, nếu loại tươi phải bóc vỏ, táo tàu đỏ 2 quả bỏ hột, đường phèn
vừa đủ. Cho tất cả vào bát to chưng cách thủy độ 2 giờ cho đến khi hạt sen mềm
là được. Ăn nóng. (Theo AloBacsi.vn).
18- Dùng làm mỹ phẩm (dùng ngoài): ở nước ngoài, người ta dùng đu đủ chín bỏ vỏ, hạt, nghiền
mịn làm mặt nạ lột da mặt, giúp khỏi mụn trứng cá (theo Paul Neinast - Dallas
19- Trị tàn nhang,
vết chay: Đu đủ xanh nghiền nát với nước dùng bôi mặt hoặc tay để chữa các
vết tàn nhang ở mặt, tay, còn dùng chữa chai chân và bệnh eczema…(Theo kinh
nghiệm dân gian Nam Bộ).
20- Chữa di, mộng,
hoạt tinh: Quả Đu đủ bằng bắp tay, khoét cuống; cho 2 cục đường phèn vào,
lắp cuống, gạt lửa than nướng chín, đem ra bóc vỏ da xanh bên ngoài, ăn lớp
thịt bên trong, kể cả hạt. Chỉ cần ăn 1-2 quả là thấy kết quả (Theo Kinh nghiệm
dân gian ở An Giang).
21- Hổ trợ chữa ung
thư phổi, ung thư vú: Hái lá lẫn cuống Đu đủ để tươi, cho vào nồi, thêm
nước nấu sôi, để nguội, chiết nước đặc uống, cũng có thể nấu thành nước cô lại.
Uống 3 lần mỗi ngày, mỗi lần 1 chén to (300 ml). Ngoài ra uống thêm 3 muỗng cà
phê mật mía trong ngày, mỗi lần 1 muỗng. Có thể kết hợp với chiếu tia X quang
và uống bột củ Tam thất thì hiệu quả càng nhanh. Tuy nước lá Đu đủ đắng, nhưng
cần uống liên tục 15-20 ngày mới có kết quả. (Theo Đại học Huế).
7-Tình hình trồng cây đu đủ trên thế giới
Đu đủ là loại
cây ăn quả nhiệt đới dể trồng, có năng suất cao và phẩm chất quả ngon nên được
nhiều nước khai thác để cung cấp quả tươi và làm nguyên liệu chế biến các sản
phẩm trái cây công nghiệp.
Trong đầu
thập niên 2010s sản lượng đu đủ toàn cầu đã đạt 11,22 triệu tấn, chiếm khoảng
15,36 % của tổng sản lượng quả nhiệt đới, so với xoài 38,6 triệu tấn (52,86%),
dứ 19,41 triệu tấn (26,58%).
Sản xuất đu đủ toàn cầu đã phát triển
đáng kể trong vài năm qua, chủ yếu là kết quả của việc tăng sản xuất ở Ấn
Độ. Đu đủ đã trở thành một nông sản xuất khẩu quan trọng cho các nước đang
phát triển, nơi mà doanh thu xuất khẩu của trái cây cung cấp sinh kế cho hàng triệu
người, đặc biệt là ở Châu Á và Châu Mỹ La Tin. Xuất khẩu đu đủ góp phần
cung cấp ngày càng tăng của các sản phẩm thực phẩm lành mạnh trên thị trường
quốc tế.
Ba nước xuất khẩu hàng đầu chiếm 63,28
% của tổng kim ngạch xuất khẩu toàn cầu của đu đủ giữa năm 2007 và 2009, với
hơn một nửa sản phẩm của đu đủ xuất khẩu sang Hoa Kỳ.
Sản xuất đu đủ toàn cầu đang tập trung
cao độ, với mười quốc gia hàng đầu chiếm trung bình 86,32% của tổng sản lượng trong
giai đoạn 2008-2010. Ấn Độ là
nhà sản xuất đu đủ hàng đầu thế giới, với thị phần 38,61% đu đủ xuất khẩu trong
giai đoạn 2008-2010, tiếp theo là Brazil (17,5%)
và Indonesia
(6,89%). Các nước sản xuất đu đủ quan trọng khác trên thế giới và có sản
phẩm xuất khẩu cho toàn cầu bao gồm Nigeria
(6,79%), Mexico (6,18%), Ethiopia (2,34%), Cộng hòa Dân chủ Congo (2,12%), Colombia
(2,08%), Thái Lan (1,95% ), và Guatemala
Hiện nay đu đủ là loại cây ăn quả có
thế mạnh ở các nước nhiệt đới, sản phẩm của nó không những chỉ được tiêu thụ ở
các vùng nhiệt đới mà có xu hướng ngày càng được tiêu thụ mạnh mẽ ở các nước ôn
đới.
Mỹ là nước nhập khẩu đu đủ lớn nhất thế
giới, người dân Mỹ rất thích ăn đu đủ vì loại quả này có phần tỷ lệ thịt quả
cao nhất, hương vị thơm ngon và dể dàng thao tác khi ăn.
Ở Mỹ đu đủ là loại cây ăn quả thế mạnh
ở bang Hawaii và cũng được trồng hạn chế ở
bang Florida
Để chống lại vi rút gây bệnh đốm vòng đu đủ (PRV) bùng phát ở Hawaii,
đu đủ biến đổi gen đã được tạo ra và đưa ra thị trường bao gồm hai giống chuyển
gen là 'SunUp' (Mặt trời lên) và 'Rainbow'' (Cầu vồng) có khả năng kháng virus
PRVs. Từ thành công này đến năm
2010, 80% diện tích trồng đu đủ ở Hawaii là các giống được biến đổi gen.
Đu đủ là loài cây ăn quả được chuyển
gen thành công đầu tiên trên thế giới để chống bệnh do virus và là loài cây ăn
quả nhiệt đới đầu tiên được xác định sơ đồ gen.
Năm 2011 các nhà nghiên cứu Philippines
đã báo cáo rằng họ đã lai
tạo được giống đu đủ mới từ loài đu đủ thường (Carica
papaya) với loài đu đủ Nam Mỹ (Vasconcellea
quercifolia - tên đồng nghĩa Papaya quercifolia )). Loài đu đủ mới này kháng được bệnh do
virus PRV nhưng không qua biến đổi gen. Đây là loài có thể xuất khẩu sang Nhật
Bản, Hàn Quốc và một số nước ôn đới ở Châu Âu mà họ không ưu thích sản phẩm
thực vật biến đổi gen.
Bằng nhiều phương pháp nhân giống hiện
đại như cấy mô, lai tạo, sản xuất giống ưu thế lai F1 đã tạo ra nhiều giống đu
đủ có năng suất cao, màu sắc thịt quả đa dạng, mùi vị và chất lượng quả phong
phú thay thế cho hai nhóm giống truyền thống trước đây là giống đu đủ thịt đỏ
và giống đu đủ thịt vàng.
8-Các giống đu đủ trồng ở Việt nam
Ở Việt nam ngoài ba giống đu đủ địa
phương truyền thống là đu đủ thịt đỏ, đu đủ thịt vàng và đu đủ thịt vàng cam
còn nhiều giống đu đủ được nhập nội từ nước ngoài như từ Viện Cây ăn quả nhiệt
đới Á Châu (ở Đài Loan), Đài Loan, Thái Lan và Nam Mỹ.
Các giống đu đủ chủ lực ở Việt nam hiện
nay gồm có:
+Các giống đu đủ nội địa:
1- Giống đu đủ thịt đỏ
nội địa: Thịt quả màu đỏ, dày, giòn, thơm
ngon, nhưng ít ngọt, trồng nhiều ở đất giồng đồng bằng sông Cửu Long, giáp biên
giới Campuchia.
Đu đủ thịt đỏ gồm
nhiều hoa lưỡng tính đậu quả và như vậy cây nào cũng có quả. Quả hình bầu dục,
đầu nhọn, màu xanh, hơi vàng khi quả chín.
2- Giống đu đủ thịt
vàng nội địa: Cũng tìm thấy ở đất giồng, giống này có nhiều cây đực hơn,
quả nhiều hơn, tròn hơn nhưng ngắn hơn và có màu vàng khi quả chín. Hột cũng
nhiều hơn, ruột mỏng hơn và mềm nhũn, ăn hơi hôi.
3- Giống đu đủ thịt
vàng cam nội địa: Có thịt quả màu vàng cam, quả hình bầu dục
và ngọt nhưng ít thơm hơn đu đủ thịt đỏ.
Nói chung các giống đu đủ nội địa được trồng rải rác trong
hộ nông dân, được trồng theo kiểu tự cấp, tự túc trong gia đình. Ưu điểm của
các giống đu đủ nội địa là dể gieo ươn từ hạt, hạt có thể tự mọc rồi được bứng
đem trồng. Các giống đu đủ nội địa không thích nghi thâm canh trên diện tích
lớn.
+Các giống đu đủ nhập nội
Đu đủ có nhiều loại giống nhập nội khác nhau nhưng phổ biến
nhất là các giống sau:
1- Giống đu đủ Hong Kong da bông: Cho năng suất cao, trọng lượng quả
trung bình từ 2,5-3kg, vỏ dày, chống chịu khá với nhện đỏ và các bệnh do Virus. Thịt quả có màu vàng, hàm lượng đường
từ 9-10%.
2- Giống đu đủ Đài
Loan tím (F1): Năng suất rất cao, quả nhiều, trọng lượng quả từ 1,2-1,5 kg.
Thịt quả có màu đỏ tím, chắc thịt. Hàm lượng đường từ 10-11%. Cây dễ bị nhện đỏ
và các bệnh do Virus, nhưng vẫn có khả năng cho trái tốt trong những năm đầu.
3- Giống đu đủ EKSOTIKA:
Cho phẩm chất ngon, thịt quả màu đỏ tía, chắc thịt, tươi đẹp, hàm lượng đường
13-14%, trọng lượng quả 0,5-1kg.
4- Giống đu đủ Solo:
Có đặc điểm gần giống như EKSOTIKA nhưng thịt trái chắc hơn, thơm ngon hơn, hàm
lượng đường 15-17%, trọng lượng trái 300-500g. Nguồn gốc xứ từ Barbade ở
Nam Mỹ nhưng được tuyển chọn ở Hawaii
Đu đủ Solo đã được phổ biến nhiều ở Phi Châu. Trước đây có
đem trồng ở Việt Nam Nam
Hiện ở Hawaii còn có giống
Solo cải thiện gọi là giống “Solo trời mọc” (Sunrise Solo), có ruột màu hồng
lợt, nên du nhập trồng thử ở Việt Nam
5- Giống Đu đủ Hồng
Phi 786 (Red Lady 786): Cây phát triển rất khỏe, cây có quả sớm, cây có quả
đầu tiên lúc cây cao khoảng 80cm. Tỷ lệ đậu quả cao, một mùa 1 cây có thể đậu
30 quả trở lên, sản lượng rất cao. Quả lớn, trọng lượng quả từ 1,5-2Kg (có thể
đạt 3kg/quả). Cây cái ra quả hình bầu dục, cây lưỡng tính cho quả dài. Da nhẵn
bóng, thịt dày màu đỏ tươi, hàm lượng đường 13-14%, dễ vận chuyển.
Giống đu đủ này thích nghi để thâm canh với diện tích lớn,
quả có giá trị xuất khẩu.
+Các giống đu đủ mới được lai tạo ở Việt Nam
Với mục tiêu nhanh chóng tuyển chọn, lai tạo được một số
giống đu đủ mới có những ưu điểm vượt trội so với giống nhập nội như: khả năng
kháng bệnh tốt hơn, năng suất, chất lượng tương đương hoặc cao hơn, sản xuất
hạt giống lai F1 với giá thành thấp hơn để cung cấp cho nông dân nhằm mở rộng
diện tích, từ năm 2005 đến nay các nhà khoa học Bộ môn Di truyền và chọn tạo
giống thuộc Khoa Nông học, Trường ĐH Nông nghiệp Hà Nội đã tập trung nghiên
cứu, tuyển chọn, lai tạo và trồng thử nghiệm thành công 2 giống đu đủ mới đáp
ứng những tiêu chí nói trên đặt tên là VNĐĐ9 và VNĐĐ10.
-Giống VNĐĐ9 là
kết quả của tổ hợp lai giữa giống đu đủ Đài Loan quả dài với giống đu đủ bản
địa được thu thập từ tỉnh Sóc Trăng.
Giống VNĐĐ9 có dạng quả tròn, khối lượng bình quân
1,34kg/quả, thịt quả đỏ đậm.
-Giống VNĐĐ10
được lai giữa giống đu đủ Trung Quốc quả dài với giống đu đủ bản địa của tỉnh
Quảng Ninh.
Giống VNĐĐ10 có dạng quả dài, khối lượng bình quân đạt
1,75kg/quả, thịt màu vàng tươi.
Đây là 2 giống tốt nhất trong số các tổ hợp lai triển vọng
được đưa vào trồng thử nghiệm sản xuất từ tháng 11/2009 đến nay tại các tỉnh
Lào Cai, Phú Thọ và Hà Nội đều sinh trưởng, phát triển tốt, tỏ ra thích nghi
với điều kiện đất đai, khí hậu những nơi làm thí nghiệm.
Cả 2 giống mới được chọn tạo có nhiều ưu điểm vượt trội so
với giống đu đủ Hồng Phi, một giống nhập nội của Đài Loan hiện đang được trồng
nhiều ở nước ta làm đối chứng: chất lượng tương đương (độ Brix từ 11,36-12,41,
ăn có vị ngọt đậm); thấp cây, chiều cao đóng quả thấp thuận lợi cho chăm sóc và
thu hoạch.
Thời gian cho thu hoạch kéo dài khoảng 2 tháng, 15 ngày cho
thu quả một đợt, năng suất tương đương hoặc cao hơn, 81,6 tấn/ha (VNĐĐ9), 115
tấn/ha (VNĐĐ10) so với Hồng Phi 73,6 tấn/ha.
Cả 2 giống đều cho tỷ lệ cây cái và cây hữu tính rất cao,
gần như 100%; nhiễm rất nhẹ với virus đốm nhẫn lá, không nhiễm với virus khảm
lá, thối cổ rễ, cháy lá do vi khuẩn và nhện trong khi giống Hồng Phi bị nhiễm
rất nặng các bệnh này.
KS. Nguyễn Thị Bích Hồng cùng nhóm nghiên cứu cho hay, năm
2010 anh Tiến ở xã Tinh Nhuệ, huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ tham gia trồng 9
sào đu đủ mô hình hiện đã thu được trên 40 triệu đồng, bán với giá từ 5.000 đến
8.000 đồng/kg, giống dễ trồng, đầu tư ít mà thu lợi nhuận cao, hiện nông dân
Thanh Sơn rất ưa chuộng và mong muốn có giống để mở rộng diện tích.
Điều đặc biệt khiến các thành viên hội đồng nhất trí đánh
giá cao kết quả của đề tài là các tác giả đã tiến hành sản xuất thử hạt giống
lai F1 với chất lượng cao, giá thành hạ nhiều so với giống nhập nội của Đài
Loan (2,66 triệu đồng/khoảng 40 triệu đồng 1kg hạt giống), được coi là cơ sở
thuận lợi để nước ta tiến tới chủ động sản xuất hạt giống thay thế cho giống
nhập ngoại tạo điều kiện thuận lợi cho nông dân mở rộng diện tích, tăng thêm
thu nhập.
+Các vấn đề phát sinh về giống đu đủ trồng ở Việt Nam
Việt nam đã nhập nhiều giống đu đủ thuần và giống đu đủ lai
F1 có thịt quả đỏ, vàng, vàng cam và tím từ Thái Lan, Đài Loan và Viện Cây ăn
quả Á Châu (ở Đài Loan). Các giống đu đủ này có năng suất cao, phẩm chất quả
ngon, thích hợp cho trồng thâm canh để xuất khẩu. Tuy nhiên đòi hỏi người trồng
phải có kỹ thuật cao từ gieo hạt đến chăm sóc và thu hoạch, bảo quản.
Vì có một di sản gen phức tạp, nên khó mà giữ cho đồng nhất
một giống đu đủ có đầy đủ các đặc tính của giống nguyên sinh. Nếu để đu đủ thụ
phấn tự do sẽ không lựa chọn được các cây đu đủ có loại hoa và loại trái nguyên
dạng.
Việt thụ phấn chéo giữa các giống đu đủ cũng tạo ra nhiều
giống mới phong phú mà nông dân có thể tự để hạt giống lại được. Tuy nhiên nếu
trồng thâm canh với quy mô lớn cần phải trồng các giống lai F1 để có độ đồng
đều về các giai đoạn phát triển của cây, kích thước và phẩm chất quả. Khi trồng
các giống thuần cần có có phương pháp kiểm soát thụ phấn bằng tay để có thể duy
trì lâu năm giống đu đủ gần đúng nguồn gốc ban đầu.
Kỹ
sư Hồ Đình Hải
Tài
liệu tham khảo
Xem Video: Kỹ thuật trồng cây đu đủ
-
-
Bạn có biết chỗ nào bán giống rau rừng như rau bò khai này không. Giúp mình nhé. SDT của mình là 0948109460. Mình ở Ha noi nhưng thích trong rau rừng. Nếu được kết bạn thì minh rất vui. Thân ái
Trả lờiXóa