Bông điên điển

BÔNG ĐIÊN ĐIỂN

-Tên goi khác: Điền thanh thân tía, điền thanh bụi.

-Tên tiếng Anh: Common sesban, Egyptan rarrlepod, Egyptan riverhemp.

-Tên khoa học: Sesbania sesban (Jacq.) W. Wight

-Tên đồng nghĩa: Sesbania sesban (L.) Merr , S.aegyptiaca Poiret, S. confaloniana (Chiov.) Chiov, S. pubescens sensu auct, Sesban aegyptiaca Poiret, Aeschynomene sesban L., Emerus sesban (L.) Kuntze.

Bông Điên Điển vùng Đồng Tháp Mười

Phân loại khoa học

Bộ (ordo):	Đậu (Fabales).
Họ (familia):	Đậu (Fabaceae).
Phân họ (subfamilia):	Đậu (Faboideae)
Tông (tribus):	Điền thanh (Sesbanieae).
Chi (genus):	Điền thanh (Sesbania)
Loài (species):	Điên điển-Sesbania sesban

Phân bố

Chi Điền thanh (Sesbania), bao gồm cả Chi Sesban cũ, là một chi trong họ Đậu (Fabaceae) với một số loài thực vật sống trong môi trường ẩm ướt hay ngập nước. Các loài trong chi này nói chung thường mọc hoang hoặc được trồng để cải tạo đất, nhằm tăng hàm lượng đạm cho các loại đất bạc màu. Các tên gọi phổ biến tại Việt Nam cho các loài này là điền thanh (miền Bắc) hoặc điên điển (miền Nam).

Cây điên điển (Sesbania sesban) có nguồn gốc ở vùng nhiệt đới Châu Á. Phân bố rộng khắp các nước ở vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới Châu Á, Châu Phi và Úc. Là loại cây sống hoang dại trên ruộng trũng ngập nước ở các vùng đồng bằng.

Cây điên điển là một phân loài trong chi đền thanh, tương cận với cây điền thanh ở Miền Bắc. Cây điên điển trổ hoa vào khoảng tháng 9-10 trùng với mùa lũ lên cao ở vùng ĐBSCL.

 Mô tả

Cây điên điển là loài cây họ đậu thân gổ nhỏ, sống đa niên ở ruộng ngập nước theo mùa.

-Thân: Cây thân gổ nhỏ, trưởng thành đạt chiều cao từ 2-3 m; chiều rộng tán cây từ 2-3 m; thân dòn dể gãy. Trọng lượng một cây nếu điều kiện dinh dưỡng tốt đạt tới 20 kg.

-Rể: Rể cọc có nhiều cấp, rễ ăn sâu khoảng 60-70 cm; các rể con có thể tạo nốt sần khi được cộng sinh với nấm Rhizobium có khả năng tổng hợp đạm từ khí trời.

-Lá: Lá kép hình lông chim, lá chét nhỏ hình thuôn dài, có kích thước 3-5 X 10-15 mm. Lá giàu đạm, thích hợp làm thức ăn nuôi cá, dê, thỏ…

-Hoa: Hoa môi màu vàng tươi, kích thước 15-20 mm, là thức ăn giàu dinh dưỡng.

-Quả: Quả nang tự khai, dài 10-15 mm, mỗi quả chứa 10-20 hạt.

-Hạt: màu nâu hoặc đen bóng, hình hạt đậu, giàu chất đạm, cây khuyếch tán bằng hạt.

Công dụng

a-Điên điển làm cây phân xanh cải tạo đất

Sau một vụ trồng từ 4-5 tháng thì từ 1 ha có thể thu được khoảng 60-70 tấn chất hữu cơ, lượng đạm thu được từ khí trời khoảng 100 kg nitơ (Nguồn: Nông nghiệp Việt Nam). Theo Buckman và Brady-1984 (Các thuộc tính tự nhiên của đất) thì 1 ha trồng cây điên điển tại Bangladesh có thể thu tới 524 kg nitơ có thể sử dụng được cho các loại cây khác.

b-Bông điên điển là một loại rau đặc sản ở ĐBSCL

Điên điển hay điền thanh thân tía, điền thanh bụi  được xem là là một loại rau ở miền đồng bằng Nam Bộ của Việt Nam.

Vào mùa nước nổi ở ĐBSCL bông điên điển được sử dụng theo các cách sau đây:

1-Bông điên điển được dùng để bóp gỏi: Bông điên điển được dùng ăn như rau sống, để có hương vị ngon người dân Nam Bộ thường dùng bông điên điển để bóp gỏi.

2-Bông điên điển được dùng để xào: Do chất nước của bông điên điển có vị ngon nên ít khi dùng để luộc mà thường dùng để xào với tôm, thịt…Bông điên điển còn được xào với tép, thịt bầm để làm nhân bánh xèo.

3-Bông điên điển dùng để nấu canh chua, nấu lẫu: Bông điên điển là lại rau đặc sản được dùng để nấu canh chua và lẫu chua với cá, cua, tôm, thịt…

4-Bông điên điển dùng để múi dưa: Bông điên điển dùng để ủ chua với cọng bông súng là một món ăn đặc sản ở vùng ĐBSCL.

c-Cây điên điển dùng làm thuốc

1-Trị giời hại da: Dùng đọt non cây điên điển đâm với muốt hạt đắp lên chổ da bị dời ăn liên tục vài giờ rồi rửa sạch. Mỗi ngày đấp 1-2 lần.(theo kinh nghiệm dân gian ĐBSCL).

2-Bài thuốc bổ tim: Dùng bông điên điển bỏ cuốn, chưng cánh thủy với đường phèn, mỗi ngày ăn 100-200 gam liên tục trong nhiều ngày.(theo kinh nghiệm dân gian ĐBSCL).
                                                                                           Kỹ sư Hồ Đình Hải

                                                         References

1-Điên điển -Wikipedia tiếng Việt vi.wikipedia.org/wiki/Điên_điển.
2-Sesbania sesban - Common Sesban www.flowersofindia.net/.../Common%20Sesban.html
3-Factsheet - Sesbania sesban www.tropicalforages.info/key/.../Sesbania_sesban.htm.
4-Herbal Monograph - Sesbania sesban - www.himalayahealthcare.com/.../h_sesbania.htm.

                                                                                                                             

Xem video: Rau rừng mùa nước nổi ở Miền Tây Nam Bộ

Xem Video: Mùa bông điên điển